Zmiany dotyczące wysokości kar za przestępstwa przeciwko środowisku

Działania naruszające prawo ochrony środowiska uznawane są za przestępstwo. Osoba stwarzająca warunki powodujące bardzo szkodliwe skutki dla ekosystemu naturalnego albo zdrowia ludzi podlega karze grzywny lub pozbawienia wolności. Przepisy regulujące te kwestie zostały znowelizowane 22 lipca 2022 roku i weszły w życie 1 września 2022 roku.

Jakie zmiany zostały wprowadzone w ustawie normalizującej prawo ochrony środowiska?

W lipcu 2022 roku Sejm RP przyjął ustawę zwalczającą przestępczość środowiskową. Kodeks Karny zawiera zasady karania osób niszczących i zanieczyszczających świat roślinny oraz zwierzęcy. Zmianie uległa długość okresu pozbawienia wolności za przestępstwa środowiskowe. Kary i wysokość grzywny, jaką może zostać obciążona osoba dopuszczająca się niszczenia ekosystemów, zostały zaostrzone.

Przestępca środowiskowy może zostać ukarany znaczną sankcją finansową. Sąd ma prawo zasądzić grzywnę lub nawiązkę o wysokości nawet 10 mln zł. Pieniądze pozyskane od osoby dopuszczającej się przestępstwa środowiskowego zasilają budżet Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Przestępstwa przeciwko środowisku art. 181-188 KK

W XXII rozdziale Kodeksu Karnego zostały ujęte następujące zmiany dotyczące kar za przestępstwa przeciwko środowisku:

Art. 181 KK: Zniszczenia w świecie roślinnym i zwierzęcym

1. § 1. Kto powoduje zniszczenie [...] podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
2. § 2. Kto [...] niszczy albo uszkadza rośliny, lub zwierzęta powodując istotną szkodę, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
3. § 3. Karze określonej w § 2 podlega także ten, kto [...] niszczy albo uszkadza rośliny, lub zwierzęta pozostające pod ochroną gatunkową powodując istotną szkodę.
4. § 4. Jeżeli sprawca [...] działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Art. 182 KK: Zanieczyszczanie środowiska

1. § 1. Kto zanieczyszcza wodę, powietrze lub powierzchnię ziemi substancją albo promieniowaniem jonizującym [...] podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
2. § 2. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
3. § 3. Jeżeli czyn określony w § 1 został popełniony w związku z eksploatacją instalacji działającej w ramach zakładu [...] sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
4. § 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 3 działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Art. 183 KK: Nieodpowiednie postępowanie z odpadami

1. § 1. Kto wbrew przepisom składuje, usuwa, przetwarza, dokonuje odzysku, unieszkodliwia albo transportuje odpady lub substancje w takich warunkach, lub w taki sposób, że może to zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka [...] podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
2. § 2. Tej samej karze podlega, kto [...] przywozi z zagranicy substancje zagrażające środowisku.
3. § 4. Karze określonej w § 1 podlega, kto wbrew przepisom przywozi odpady z zagranicy lub wywozi odpady za granicę.
4. § 5. Kto bez wymaganego zgłoszenia lub zezwolenia, albo wbrew jego warunkom przywozi z zagranicy lub wywozi za granicę odpady niebezpieczne, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
5. § 6. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1-5 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Art. 184 KK: Niewłaściwe zabezpieczenie materiału promieniotwórczego

1. § 1. Kto wyrabia, przetwarza, transportuje, przywozi z zagranicy, wywozi za granicę, gromadzi, składuje, przechowuje, posiada, wykorzystuje, posługuje się, usuwa, porzuca lub pozostawia bez właściwego zabezpieczenia materiał jądrowy albo inne źródło promieniowania jonizującego [...] podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
2. § 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Art. 185 KK: Zaostrzona odpowiedzialność za skutkowe przestępstwa przeciwko środowisku

1. § 1. Jeżeli następstwem czynu określonego w art. 182 § 1 lub 3, art. 183 § 1 lub 3, lub w art. 184 § 1, lub 2 jest zniszczenie w świecie roślinnym, lub zwierzęcym [...] sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
2. § 2. Jeżeli następstwem czynu [...] jest ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
3. § 3. Jeżeli następstwem czynu [...] jest śmierć człowieka, lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

Art. 186 KK: Używanie urządzeń zabezpieczających środowisko

1. § 1. Kto wbrew obowiązkowi nie utrzymuje w należytym stanie lub nie używa urządzeń zabezpieczających wodę, powietrze lub powierzchnię ziemi przed zanieczyszczeniem [...] podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. § 2. Tej samej karze podlega, kto oddaje lub wbrew obowiązkowi dopuszcza do użytkowania obiekt budowlany, lub zespół obiektów niemających wymaganych prawem urządzeń określonych w § 1.
3. § 3. Jeżeli sprawca czynu [...] działa nieumyślnie, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Art. 187 KK: Zmniejszanie wartości przyrodniczej chronionego terenu lub obiektu

1. § 1. Kto niszczy, poważnie uszkadza lub istotnie zmniejsza wartość przyrodniczą prawnie chronionego terenu, lub obiektu, powodując istotną szkodę, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. § 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Art. 188 KK: Zachowania godzące w naturalne piękno krajobrazu

1. Kto, na terenie objętym ochroną [...] wznosi nowy lub powiększa istniejący obiekt budowlany albo prowadzi działalność gospodarczą zagrażającą środowisku, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

FAQ:

1. Ile wynosi grzywna za przestępstwa środowiskowe?

Na osoby dopuszczające się przestępstw przeciwko środowisku może zostać nałożona kara finansowa w wysokości od 10 tys. do 10 mln złotych.

2. Gdzie trafiają pieniądze pozyskane z kar grzywny?

Pozyskane od przestępców nawiązki zasilają budżet NFOŚiGW.

3. Jaka jest najwyższa możliwa kara pozbawienia wolności za przestępstwa środowiskowe?

Nowelizacja przepisów z 22 lipca 2022 roku reguluje kwestię wymiaru kary za przestępstwa środowiskowe. Jeżeli następstwem czynu jest np. śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 2 do 12 lat.