Przetwarzanie termiczne w spalarniach jest jedną ze skuteczniejszych metod zagospodarowania odpadów niebezpiecznych lub tych, których nie można poddać recyklingowi. Jednakże sam ten proces także nie może być uciążliwy dla środowiska, stąd liczne prawne obostrzenia, np. regulacje BAT dla spalarni odpadów – co warto o nich wiedzieć? Wyjaśniamy!
Od kiedy zaczną obowiązywać regulacje BAT w kwestii spalania odpadów?
Choć technika termicznego przekształcania odpadów niebezpiecznych i tych, których nie można poddać procesowi recyklingu, jest jedną z najefektywniejszych, jeśli chodzi o zrzucenie „balastu” środowiskowego, to jest także dla natury potencjalnie groźna. Dlatego działalność spalarni odpadów reguluje prawo – krajowe i unijne.
Jedną z najważniejszych w ostatnim czasie regulacji prawnych w tymże zakresie jest decyzja wykonawcza Komisji Europejskiej 2019/2010/UE z 2019 r., która ustanawia konkluzje dotyczące najlepszych dostępnych technik (BAT) w odniesieniu do spalania odpadów, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE. Na dostosowanie się do nich przewidziano 4 lata od dnia wydania decyzji – wymogi powinny więc zostać spełnione do 12 listopada 2023 r.
Kogo dotyczą regulacje BAT w kwestii spalania odpadów?
Omawiane regulacje BAT obejmują instalacje termicznego przekształcania odpadów wymagające uzyskania pozwolenia zintegrowanego – wszystkie te, które uwzględniono w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych lub środowiska jako całości. Są to przede wszystkim:
- instalacje do termicznego przekształcania odpadów innych niż niebezpieczne o wydajności przekraczającej 3 tony na godzinę,
- a także instalacje do termicznego przekształcania odpadów niebezpiecznych o wydajności przekraczającej 10 ton dziennie.
Do tych dwóch kategorii zaliczamy niemal wszystkie funkcjonujące w Polsce zakłady termicznego przetwarzania odpadów – a to oznacza, że każda z tego rodzaju instalacji powinna zostać dostosowana do nowych regulacji.
Co wprowadzono dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie spalania odpadów?
Większość nowych regulacji zawartych w konkluzjach BAT, które ustanowiła Komisja Europejska – zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady – dotyczy trzech najważniejszych sfer ochrony środowiska:
- emitowania zanieczyszczeń do atmosfery,
- zrzutu ścieków, czyli zanieczyszczenia gleby i wód,
- zarządzania procesem spalania odpadów, zwłaszcza monitoringu.
Konkluzje BAT zaostrzają poziom dopuszczalnego stężenia zanieczyszczeń (a zwłaszcza amoniaku) w spalinach (w stosunku do Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie standardów emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń spalania lub współspalania odpadów, które to wynika z zastosowania się do dyrektywy 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych) oraz narzucają obowiązek ciągłego monitoringu stężenia rtęci i określają dopuszczalne stężenie zanieczyszczeń z procesu obróbki żużli i popiołów paleniskowych. Operator instalacji jest więc zobowiązany do bieżącego monitorowania wszystkich najważniejszych parametrów procesu.
Jakie zmiany trzeba wprowadzić w instalacjach do termicznego przekształcania odpadów niebezpiecznych?
Zdaniem ekspertów polskie instalacje termicznego przetwarzania odpadów mogą bez przeszkód spełnić wymagania zawarte w konkluzjach BAT, natomiast niezbędne jest wprowadzenie kilku korekt w procesach technologicznych.
Pierwszą z nich jest konieczność stosowania technologii ograniczania emisji rtęci i wyposażenie systemu monitoringu w dodatkowe urządzenia – m.in. analizator do ciągłego pomiaru stężenia rtęci oraz amoniaku.
Konkluzje BAT dotyczą nie tylko emisji zanieczyszczeń do powietrza, ale i ścieków – i w tym wypadku zaostrzono dopuszczalne stężenia, a także wprowadzono obowiązek monitoringu nowych wskaźników (takich jak m.in. zawiesina ogólna, siarczany czy całkowity węgiel organiczny) w przypadku ścieków pochodzących z obróbki żużlu i popiołów paleniskowych. A to znów wiąże się z koniecznością dostosowania systemu monitoringu. W kwestii odpadów wtórnych – żużli i popiołów paleniskowych – określono też dolną zawartość niedopalonych substancji organicznych. Aby ją uzyskać, trzeba wprowadzić proces dopalania odpadów, np. w piecu obrotowym.
Co z odzyskiem energii i pozyskiwaniem paliwa z odpadów?
Konkluzje BAT zawierają również wymóg zapewnienia instalacjom w spalarni odpowiednio wysokiej sprawności energetycznej, czyli 25-35% sprawności wytwarzania energii elektrycznej. Już obecnie instalacje termicznego przekształcania odpadów są jednocześnie instalacjami ciepłowniczymi – wytwarzania przez nie para ma temperaturę ok. 400°C, a sprawność wytwarzania energii wynosi do 26%. Zatem, aby ją zwiększyć, potrzebny jest wzrost temperatury pary i ciśnienia, natomiast wiąże się to z koniecznością wdrożenia nowych zabezpieczeń, zwłaszcza antykorozyjnych.
Na dostosowanie obecnych i nowych inwestycji do wymagań konkluzji BAT zostało niewiele czasu. Jak pogodzić możliwie jak najniższy koszt z najwyższą efektywnością i dbałością o środowisko naturalne? W Eko-Projekt z przyjemnością pomożemy w realizacji tego zadania – zapraszamy na konsultacje!
FAQ:
1. Co to jest BAT?
BAT (ang. Best Available Technology), czyli „najlepsze dostępne techniki”, to termin zdefiniowany w ustawie Prawo Ochrony Środowiska i określający najefektywniejsze i najbardziej zaawansowane technologie oraz metody prowadzenia działalności, które mają ograniczać jej negatywny wpływ na środowisko naturalne lub mu zapobiegać.
2. Jakie wymagania wprowadzają regulacje BAT dla spalarni odpadów?
Nowe regulacje BAT dla spalarni odpadów zakładają m.in. obniżenie dopuszczalnego stężenia zanieczyszczeń w spalinach, w tym zwłaszcza amoniaku, obowiązek ciągłego monitorowania poziomu rtęci, określenie dopuszczalnego stężenia pyłów z procesów obróbki żużli i popiołów paleniskowych, a także obowiązek zapewnienia sprawności energetycznej instalacji na odpowiednio wysokim poziomie.
3. Kiedy zaczną obowiązywać konkluzje BAT wydane na podstawie decyzji KE 2019/2010/UE?
Termin na zastosowanie się do wymagań konkluzji BAT, wprowadzonych decyzją KE 2019/2010/UE, upływa 12 listopada 2023 r.