Dbałość o środowisko to wyzwanie dla całego społeczeństwa. Dlatego też każdy może uzyskać informację o aktualnym stanie środowiska oraz brać udział w postępowaniach administracyjnych dotyczących realizacji przedsięwzięć, które mogą mieć choćby potencjalny negatywny wpływ na jego stan. Każda tego typu inwestycja wymaga też uzyskania stosownej zgody na jej rozpoczęcie. Wszystkie te kwestie są regulowane przepisami polskiego prawa.
Polski porządek prawny a ochrona środowiska naturalnego
Zakres udostępnianych publicznie informacji, sposoby wnioskowania o ich udzielenie oraz kwestie konieczności przeprowadzania ocen oddziaływania przedsięwzięć na środowisko i udziału społeczeństwa w tych postępowaniach przewiduje Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, zwana w skrócie „ustawą ooś” (Dz.U. z 2018 r. poz. 2081 z późn. zm.).
Dokument wdraża do polskiego porządku prawnego szereg regulacji ustanowionych przez dyrektywy Wspólnot Europejskich. Uzupełniają go powiązane akty prawne – ustawy i rozporządzenia Rady Ministrów.
Główne założenia Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie
Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie z jednej strony daje liczne prawa i przywileje w zakresie udziału w ochronie środowiska obywatelom, a z drugiej nakłada szereg obowiązków na inwestorów planujących przedsięwzięcia, które mogą mu potencjalnie zagrażać.
Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku z punktu widzenia obywatela
- Dostęp do informacji o środowisku w zakresie regulowanym ustawą – informacje publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej, powszechnie dostępne wykazy, dokumenty i decyzje (m.in. o ocenach oddziaływania przedsięwzięć na środowisko, decyzjach środowiskowych, prognozach, projektach, programach). Możliwość wnioskowania o udzielenie informacji.
- Prawo do udziału obywateli w postępowaniach administracyjnych i w opracowywaniu projektów oraz dokumentów, możliwość przeprowadzania rozpraw administracyjnych otwartych dla społeczeństwa; nadanie uprawnień organizacjom ekologicznym – m.in. prawo do odwołania się od decyzji czy jej zaskarżenia.
Zakres dostępu do informacji regulowany Ustawą o udostępnianiu informacji o środowisku
- Informacje o stanie środowiska naturalnego i jego poszczególnych elementów takich jak klimat, powietrze, woda, ziemia, fauna i flora oraz o oddziaływaniu tych elementów na siebie.
- Informacje o poziomie emisji szkodliwych substancji, które mogą wpływać na środowisko (zanieczyszczenia emitowane do powietrza, odpady promieniotwórcze).
- Informacje o wszelkich podejmowanych działaniach wpływających (także potencjalnie) negatywnie na środowisko lub mających na celu jego ochronę (akty prawne, programy, przedsięwzięcia przemysłowe, porozumienia, inne działania).
- Dostęp do raportów z realizacji przepisów dotyczących ochrony środowiska.
- Dostęp do różnego rodzaju analiz działań i korzyści oraz kosztorysów wykorzystywanych w zakresie przedsięwzięć zagrażających środowisku lub mających na celu jego ochronę.
- Informacje o stanie warunków do życia społeczeństwa, o zdrowiu i bezpieczeństwie obywateli.
Właściwy organ może odmówić udzielenia informacji w przypadku, gdy jej ujawnienie mogłoby mieć negatywny wpływ na przynajmniej jeden z obszarów, które przewiduje ustawa (m.in. tajemnica handlowa, prawo własności intelektualnej i przemysłowej, zagrożone gatunki, dane osobowe, obronność i bezpieczeństwo publiczne).
Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku z punktu widzenia inwestora
- Konieczność przeprowadzania strategicznych ocen oddziaływania na środowisko oraz sporządzania prognoz oddziaływania na środowisko w przypadku projektów określonych ustawą (m.in. koncepcji, planów i strategii dotyczących zagospodarowania przestrzennego, energetyki, transportu, przemysłu, rolnictwa, leśnictwa, gospodarki odpadami).
- Konieczność przeprowadzania ocen oddziaływania na środowisko w przypadku wszystkich przedsięwzięć mogących znacząco lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko naturalne, których rodzaje są określane na drodze rozporządzeń Rady Ministrów. Ocena przeprowadzana jest w ramach postępowania administracyjnego dotyczącego wydania decyzji środowiskowej. Obowiązek przeprowadzenia takiej oceny stwierdza organ właściwy do wydania decyzji środowiskowej.
- Obowiązek sporządzania raportów o oddziaływaniu na środowisko w przypadku wszystkich planowanych przedsięwzięć, które będą zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, a które określane są w drodze rozporządzenia.
- Obowiązek ubiegania się o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (decyzji środowiskowej) dla wszystkich przedsięwzięć, które mogą zawsze lub jedynie potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko naturalne.
Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie oraz uzupełniające ją dokumenty, m.in. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. 2019 poz. 1839) są podstawowymi aktami prawnymi dla niemal każdego inwestora. Choć oczywiście nie jednymi!
Inwestor i jego przedsięwzięcie w zgodzie z prawem
Czy to znaczy, że każdy inwestor musi zapoznać się z setkami stron aktów prawnych, rozgryźć ich zawiły język i terminologię, aby z powodzeniem uzyskać potrzebne decyzje i rozpocząć działalność? Niekoniecznie!
W Eko-Projekt wyręczamy naszych Klientów – doradzamy inwestorom w zakresie ochrony środowiska, sporządzamy niezbędne wnioski i dokumenty oraz reprezentujemy Klientów w postępowaniach administracyjnych. Z powodzeniem uzyskaliśmy przeszło tysiąc ostatecznych decyzji środowiskowych czy pozwoleń zintegrowanych dla największych firm w Polsce. Zapraszamy!
FAQ:
1. Jakie prawa daje obywatelom Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku?
Prawo do uzyskiwania informacji o stanie środowiska oraz udziału w postępowaniach administracyjnych dotyczących realizacji przedsięwzięć, które mogą znacząco lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko naturalne.
2. Jakie obowiązki nakłada na inwestorów Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku?
Obowiązek ubiegania się o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, sporządzania raportów oraz przeprowadzania ocen oddziaływania planowanych przedsięwzięć na środowisko. Każde tego typu postępowanie zostaje podane do wiadomości publicznej, a obywatele mogą w nim brać czynny udział.
3. Czy Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku jest jednym aktem prawnym dla inwestora?
Nie, ustawę uzupełniają inne akty prawne, zwłaszcza rozporządzenia Rady Ministrów określające rodzaje przedsięwzięć, na które zostają nałożone obowiązki uregulowane w ustawie.