Transgraniczne przemieszczanie odpadów - podstawa prawna
Kwestia transgranicznego przemieszczania odpadów jest opisana w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów. Informacje, które doprecyzowują te procedury i przenoszą przepisy na grunt polskiego prawa administracyjnego, znajdują się w Ustawie z dnia 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów.
Zezwolenie na przemieszczenie odpadów
Zezwolenie na przemieszczenie odpadów w formie pisemnej jest wymagane w przypadkach:
- gdy przemieszcza się wszelkie odpady przeznaczone do operacji unieszkodliwiania, na przykład:
* D1- składowanie na powierzchni ziemi,
* D10 - spalanie,
* D12 - składowanie stałe;
- gdy przemieszcza się odpady dedykowane odzyskowi na terenie Rumunii do końca 2014 r. oraz Bułgarii do końca 2015 r.;
- gdy przemieszcza się odpady, które zostały zakwalifikowane w tzw. bursztynowym wykazie odpadów, to znaczy:
* odpady o kodach rozpoczynających się na literę A zgodnie z Konwencją bazylejską, np. A3030 odpady olejów mineralnych nienadających się do pierwotnie zamierzonego użytku;
* odpady przerobionego korka i drewna; - gdy przemieszcza się odpady, które nie są sklasyfikowane w żadnym z załączników rozporządzenia, np. odpady o kodzie 191210 - paliwo alternatywne;
- gdy przemieszcza się mieszaniny odpadów (wyłączając mieszaniny wymienione w załączniku IIIA);
- gdy przemieszcza się odpady wymienione w tzw. zielonym wykazie odpadów, jeśli tego typu odpady są przeznaczone do odzysku na terenie krajów, które nie należą do Unii Europejskiej ani OECD, a zezwolenie jest wymagane na podstawie rozporządzenia Komisji (WE) nr 1418/2007 z dnia 29 listopada 2007 r., dotyczącym wywozu w celu poddania odzyskowi niektórych odpadów wymienionych w załączniku III lub IIIA rozporządzenia (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady do pewnych państw, których nie obowiązuje decyzja OECD w sprawie kontroli transgranicznego przemieszczania odpadów.
Pisemne zezwolenie na przemieszczanie powyższych odpadów jest wydawane na rok (do 3 lat, gdy odpady są przeznaczone do odzysku w instalacji, która posiada wstępne zezwolenie). Tego typu pozwolenie określa masę odpadów oraz liczbę transportów skierowaną do konkretnego odbiorcy. O wydanie zezwolenia wnioskuje podmiot, który wysyła odpady (podlegający prawu państwa wysyłki).
Przykład: polska firma może uzyskać zezwolenie na wysyłkę odpadów za granicę. Gdy to przedsiębiorstwo planuje sprowadzić odpady do Polski, nie może wystąpić o zezwolenie. Wniosek powinien być złożony przez przedsiębiorstwo wysyłające odpady, które prowadzi działalność w tymże kraju.
Odbiorca nie stanowi strony w tego typu postępowaniu administracyjnym. Powinien jednak współpracować z firmą zgłaszającą (wysyłkową) w procesie komplementowania dokumentów wymaganych do wniosku, a także zawrzeć ze zgłaszającym umowę oraz dostarczyć zezwolenie na działalność w zakresie odzysku odpadów. W takiej sytuacji odbiorca otrzymuje również korespondencję, która jest wysyłana do zgłaszającego.
Jak złożyć wniosek o zezwolenie na transgraniczne przemieszczanie odpadów?
- Wypełnić formularze, których wzory znajdują się w załączniku I do rozporządzenia nr 1013/2006. Formularze są wydawane przez organ właściwy krajowi wysyłki, nadając dokumentowi indywidualny numer. Należy wypełnić formularz zgodnie z instrukcjami i dołączyć do nich wszelkie dokumenty oraz informacje, których lista znajduje się w załączniku II rozporządzenia. Powinno się także wziąć pod uwagę dokumenty, które zostały wymienione w art. 6 ust 4 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów.
- Zebrane dokumenty należy złożyć w urzędzie właściwym dla kraju wysyłki, w tylu egzemplarzach, ile zainteresowanych jest państw, tj. państwo wywozu, przywozu oraz kraje tranzytowe, o ile biorą udział w całej procedurze. Ponadto dokumentu muszą być przygotowane w językach, które są akceptowane przez ww. urzędy. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska akceptuje język polski. Jeśli składa się dokumenty również w innych językach, należy dostarczyć do nich uwierzytelnione tłumaczenia.
- W sytuacji, gdy organ właściwy krajowi wysyłki otrzyma prawidłowo zgłoszony formularz wraz z niezbędnymi dokumentami, instytucja zatrzymuje kopię dokumentacji, a oryginał przekazuje do właściwego organu kraju przeznaczenia (razem z kopiami dla urzędów państw tranzytu).
- Organ właściwy dla kraju przeznaczenia weryfikuje złożone dokumenty, a w razie potrzeby wzywa podmiot zgłaszający do dołączenia dodatkowych dokumentów bądź informacji. Dopiero w sytuacji, gdy organ otrzyma niezbędną dokumentację w komplecie, wówczas potwierdza przyjęcie wniosku i informuje o tym zgłaszającego oraz pozostałe zainteresowane podmioty. Każdy organ, który bierze udział w procedurze, musi wydać decyzję w odniesieniu do planowanego transgranicznego przemieszczania odpadów w ciągu 30 dni od daty potwierdzenia przyjęcia wniosku przez organ państwa przeznaczenia. W sytuacji, gdy instalacja, która jest odbiorcą odpadów, jest objęta tak zwanym zezwoleniem wstępnym, wówczas ten czas wynosi 7 dni. Jeśli następuje przywóz odpadów do Polski, wtedy procedura wydawania zezwolenia obejmuje także kontrolę Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w instalacji odbiorcy (z wyłączeniem instalacji, które posiadają zezwolenie wstępne).
- Państwa tranzytowe mają możliwość zastosowania tzw. milczącej zgody, która zaczyna obowiązywać po 30 dniach od daty potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia przez organ państwa przywozu. Chcąc rozpocząć przewóz odpadów, należy uzyskać pisemną zgodę państwa wysyłki i przeznaczenia, a także pisemną bądź milczącą zgodę państwa tranzytu.
Opłaty za transgraniczne przemieszczanie odpadów
Organem właściwym do wydania zezwolenia jest Główny Inspektor Ochrony Środowiska:
- opłata skarbowa za udzielnie zezwolenia wynosi: 14.000,00 zł
- opłata skarbowa za zmianę zezwolenia wynosi: 7.000,00 zł
- opłata skarbowa za wydanie zezwolenia wstępnego wynosi: 2.000,00 zł
Kary za transgraniczne przemieszczanie odpadów bez zezwolenia
Kary za transgraniczne przemieszczanie odpadów bez zezwolenia są dotkliwe zarówno dla wysyłającego jak i dla odbiorcy odpadów. Wymierzane są one w drodze decyzji administracyjnej i wynoszą od 50.000,00 zł do 300.000,00 zł.