Na początku sierpnia 2022 r. Związek Przedsiębiorców i Pracodawców (ZPP) opublikował obszerne memorandum, w którym postuluje szereg deregulacji do tzw. ustawy pakietowej. Proponowane zmiany są efektem konsultacji z przedstawicielami biznesu i dotyczą różnych aspektów prowadzenia przedsiębiorstwa, m.in. wydawania pozwoleń zintegrowanych. Poniżej zebraliśmy najważniejsze punkty na ich temat, a całe memorandum można przeczytać na stronie ZPP.
Elektroniczny wniosek o wydanie pozwolenia zintegrowanego
Obecnie art. 208 ust. 5 i 6 ustawy z dnia z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska mówi, że wniosek o wydanie pozwolenia zintegrowanego składa się w postaci papierowej w jednym egzemplarzu. Propozycja ZPP zakłada, że obywatele będą mogli złożyć go na dwa inne sposoby:
- tylko elektronicznie, jeśli robią to za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej;
- w formie papierowej, dołączając wersję na informatycznym nośniku danych.
Opcja a) ma na względzie ochronę środowiska i oszczędność czasu petentów, którzy szybko i swobodnie załatwią sprawę online. Z kolei opcja b) wynika z tego, że procedowanie papierowych wersji wniosków jest dla urzędników problematyczne. Weryfikacja, recenzowanie czy przeszukiwanie dokumentów jest łatwiejsze, jeśli mamy wersję cyfrową. W efekcie postępowanie stanie się dużo sprawniejsze.
Termin na złożenie planu metodyki monitorowania
Zgodnie z art. 26f ust. 3 w ustawie z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych Plan metodyki monitorowania składa się nie później niż na 4 miesiące przed dniem rozpoczęcia normalnej działalności, o której mowa w art. 2 pkt 12 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331.
ZPP proponuje okres jednego miesiąca przed dniem rozpoczęcia normalnej działalności zamiast czterech. Zwraca uwagę na to, że termin na złożenie planu metodyki monitorowania determinuje termin na złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych. To z kolei wpływa na terminy na wydanie pozwolenia zintegrowanego i pozwolenia na wprowadzanie pyłów i gazów do powietrza. Według ZPP nie ma racjonalnego uzasadnienia tego, że plan metodyki monitorowania składamy aż cztery miesiące przed dniem rozpoczęcia normalnej działalności.
Opłaty stałe za pozwolenie zintegrowane
Obecnie ustawa Prawo wodne w art. 271 ust, 5a podaje, że opłatę stałą ponosi się za okres od dnia, w którym pozwolenie wodnoprawne albo pozwolenie zintegrowane stało się ostateczne do dnia jego wygaśnięcia, cofnięcia lub utraty mocy bez względu na przyczynę.
Oznacza to, że opłatę stałą trzeba uiścić nawet za okres, w którym instalacja nie została jeszcze oddana do użytkowania i nie ma technicznych możliwości korzystania z usług wodnych. Zmiana proponowana przez ZPP zakłada, że opłata nie będzie ponoszona za okres przed oddaniem instalacji objętej pozwoleniem zintegrowanym lub pozwoleniem wodnoprawnym do użytkowania.
Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
Art. 72 ust. 1 pkt 21 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko wskazuje, że wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach następuje przed uzyskaniem zezwolenia na zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów i zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów wydawanych na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.
Według ZPP punkt wymaga doprecyzowania poprzez uwzględnienie pozwolenia zintegrowanego: [...] zezwolenia na zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów i zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów wydawanych na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach oraz pozwolenia zintegrowanego uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów.
Wynika to z tego, że choć pozwolenie zintegrowane uwzględniające zbieranie lub przetwarzanie odpadów nie jest wymienione w cytowanym punkcie, to tak naprawdę mieści się w katalogu tej regulacji. To prowadzi do nieporozumień i wątpliwości, które znikną po doprecyzowaniu przepisu.
Dodanie kategorii pozwoleń zintegrowanych do art. 72 ust. 1 pkt 21 wyżej wymienionej ustawy jest zgodne z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola).
Organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
Art. 75 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko wskazuje organy, które w konkretnych przypadkach są odpowiedzialne za wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. ZPP proponuje dodanie do tej listy jeszcze dwóch ewentualności:
- ocena oddziaływania na środowisko + wydanie pozwolenia zintegrowanego – na wniosek przedsiębiorcy ten sam organ może prowadzić oba postępowania równolegle, wykonując łącznie czynności wspólne dla obu postępowań, jeśli planowane przedsięwzięcie jest kwalifikowane jako instalacja według w art. 201 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska;
- wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach + wydanie pozwolenia zintegrowanego – na wniosek przedsiębiorcy ten sam organ może prowadzić oba postępowanie łącznie, jeśli planowane przedsięwzięcie wymaga wydania tylko jednego zezwolenia na inwestycję (o którym umowa w art. 86f ust. 5 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko) lub wydania tylko pozwolenia zintegrowanego na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska
Według argumentacji ZPP jeśli ten sam organ zajmie się decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach i pozwoleniu zintegrowanym, to specjalizacja merytoryczna będzie szła w parze z szybkim załatwieniem procedury. Choć te dwa postępowania mają inny cel, to merytorycznie są bardzo do siebie podobne. Unikniemy więc powtarzania tych samych czynności, a same procedury zostaną uproszczone. Większa elastyczność w prowadzeniu postępowań to większa efektywność.
Przyrzeczenie wydania pozwolenia zintegrowanego
ZPP porusza kwestię od dawna postulowanej promesy, czyli przyrzeczenia udzielenia pozwolenia zintegrowanego, o które można by się ubiegać przed uzyskaniem pozwolenia zintegrowanego. Proponuje więc zmiany w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, m.in.:
- Rejestr wydanych promes ma prowadzić Minister właściwy do spraw klimatu.
- Promesa uzależni udzielenie pozwolenia zintegrowanego od spełnienia określonych warunków – szczególnie tych wynikających z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (jeśli będzie wymagana).
- Promesa powinna być wydana w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku.
- Opłata od jej wydania wynosi 10% opłaty rejestracyjnej wymaganej w przypadku wniosku o wydanie pozwolenia zintegrowanego dla danej instalacji, a opłata za przedłużenie promesy – 25% opłaty rejestracyjnej.
- Promesę można wydać mimo braku tytułu prawnego do instalacji na dzień wydania przyrzeczenia.
- Promesa jest wydawana na minimum 18 miesięcy i może być przedłużona na kolejnych 12 miesięcy na wniosek przedsiębiorcy. Można ponowić przedłużenie, ale łącznie promesa nie może przekroczyć 36 miesięcy.
- W okresie ważności promesy można odmówić wydania pozwolenia zintegrowanego, jeśli:
- nastąpi istotna zmiana względem wniosku o udzielenie promesy;
- nie zostaną spełnione warunki określone w promesie;
- instalacja nie spełni wymagań ochrony środowiska;
- zaistnieją inne przesłanki do odmowy wydania pozwolenia zintegrowanego;
- wydanie pozwolenia zintegrowanego na eksploatację instalacji stwarzałoby zagrożenie pogorszenia stanu środowiska w znaczących rozmiarach lub zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi.
Powyższe postulaty ZPP argumentuje tym, że promesa służy pewności obrotu prawnego i wspiera proces inwestycyjny. Jednocześnie nie szkodzi wymaganym procedurom w zakresie uwarunkowań środowiskowych i społecznych. Przyrzeczenie dałoby inwestorom stabilność prawa i warunków formalnych – nie musieliby się obawiać np. że zmiany w planie zagospodarowania przestrzennego po rozpoczęciu procedury uzyskania pozwolenia zintegrowanego wpłyną na decyzje organów, które wydają pozwolenie.