Eko-Projekt Environmental Consultants

Żeby przewóz odpadów za granicę odbył się legalnie, niezbędne jest przejście przez procedurę, która wielu przedsiębiorcom może wydać się skomplikowana. Przed przystąpieniem do składania zgłoszenia transgranicznego przemieszczania odpadów warto więc dokładnie zapoznać się ze wszystkimi szczegółami procesu formalnego. W artykule przedstawiamy niezbędne działania i dokumenty oraz pokierujemy do odpowiedniej instytucji.

Wywóz odpadów za granicę - podstawa prawna

Zasady regulujące transgraniczne przemieszczanie odpadów zostały ustalone przez prawo unijne i krajowe. Obowiązujące akty prawne to:

Konwencja Bazylejska o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych,
Rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów,
Ustawa z 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów,
Rozporządzenie ministra środowiska z dnia 15 kwietnia 2008 r. w sprawie wzoru rejestru ogłoszeń i decyzji w zakresie międzynarodowego przemieszczania odpadów oraz sposobu jego udostępniania,
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach,
Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1418/2007 z 29 listopada 2007 r. dotyczące wywozu w celu poddania odzyskowi niektórych odpadów.

W kolejnych częściach artykułu znajdują się konkretne zastosowania powyższych dokumentów.

Organ odpowiadający za międzynarodowe przemieszczanie odpadów w Polsce

Instytucją, która gra kluczową rolę w wydawaniu pozwolenia na przewóz odpadów za granicę jest Główny Inspektor Ochrony Środowiska z siedzibą w Warszawie. Zajmuje się przeprowadzaniem procedury związanej zarówno z odpadami, które mają zostać unieszkodliwione, jak i poddane procesom odzysku. Zezwolenie wydawane przez GIOŚ jest wymagane na:

przywóz odpadów na teren kraju,
wywóz odpadów poza teren kraju,
tranzyt odpadów przez teren kraju.

Należy jednak pamiętać, że pierwszorzędnym uprawnieniem, niezbędnym do starania się o zezwolenie na przewóz transgraniczny jest zezwolenie wstępne. Udziela się ja na prowadzenie odzysku odpadów na rzecz podmiotu prowadzącego instalację, w której dokonywany jest odzysk. Koncesję tę także wydaje Główny Inspektor Ochrony Środowiska po dostarczeniu odpowiednich dokumentów:

zezwolenia na przetwarzanie odpadów lub zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów zgodnie z przepisami ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, lub pozwolenia opisanego w art. 181 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska;
kopii pozwoleń na emisję w obrębie instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów;
zaświadczenia lub oświadczenia o wpisie do rejestru KRS bądź do CEIDG.

Pomocą w sporządzeniu odpowiedniej dokumentacji oraz ewentualnego odwołania od decyzji Głównego Inspektora Ochrony Środowiska zajmuje się firma Eko-projekt.

Klasyfikacja odpadów: lista bursztynowa i zielona

Przed przygotowaniem transgranicznego przemieszczenia odpadów z Polski należy sprawdzić, czy są one wymienione na jednej z dwóch list:

Zielona lista odpadów - odpady wymienione w załączniku III do rozporządzenia nr 1013/2006 (lista B Konwencji Bazylejskiej - aneks IX KB) oraz 13 rodzajów odpadów wg klasyfikacji OECD, których nie ma na liście B konwencji. Lista zielona obejmuje odpady inne niż niebezpieczne, np. makulatura, złom metali, odpady tworzyw sztucznych, stłuczka szklana.
Bursztynowa odpadów - odpady wymienione w załączniku IV do rozporządzenia nr 1013/2006 (lista A Konwencji Bazylejskiej - aneks VIII KB) oraz odpady wg starej klasyfikacji OECD, których nie ma na liście A konwencji, np. osady ściekowe (oznaczenie AC270) lub impregnowane drewno (AC270). Na tej liście znajdują się odpady niebezpieczne bądź potencjalnie niebezpieczne, takie jak przepracowane oleje, ekrany telewizorów, monitory i inne odpady szkła aktywowanego, odpady z azbestem, odpady akumulatorów.

Przewóz odpadów nieklasyfikowanych

Jeśli odpad nie znajduje się na żadnej z powyższych list lub jest mieszaniną różnych typów odpadów, zostaje zaklasyfikowany jako odpad spoza listy. Przemieszczenie transgraniczne odbywa się wówczas według tych samych procedur co w przypadku listy bursztynowej odpadów. Wyjątek od reguły stanowią mieszaniny odpadów wymienione w załączniku IIIA, które podlegają zasadom listy zielonej.

Formalna ścieżka może przebiegać na dwa sposoby. Żeby określić, która ma zastosowanie w naszym przypadku, należy odpowiedzieć na poniższe pytania:

1. Czy odpady są przeznaczone do odzysku, czy do unieszkodliwienia?

odzysk - procesy R1-R3 w zał. nr 1 do ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach;
unieszkodliwienie - procesy D1-D15 w zał. nr 2 do ustawy o odpadach.

2. Czy odpady należą do listy zielonej lub bursztynowej, czy są nieklasyfikowane (spoza listy)?

3. Czy odpady są przemieszczane na terenie UE, importowane do UE, czy eksportowane z UE?

4. Czy odpady są przemieszczane w granicach krajów należących do OECD, EFTA i krajów, które ratyfikowały Konwencję Bazylejską?

Procedura zgłoszenia

Dokładnie nazywana procedurą uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody, stosowana jest w następujących przypadkach przemieszczenia transgranicznego:

odpady z listy bursztynowej przeznaczone do odzysku,
opady nieklasyfikowane w żadnych z załączników do rozporządzenia nr 1013/2006 i mieszaniny odpadów, z wyjątkiem mieszanin z zał. IIIA,
odpady przeznaczone do unieszkodliwienia (zarówno z listy bursztynowej, jak i zielonej).

Wywóz odpadów za granicę odbywa się po wydaniu zezwoleń przez organy właściwie dla kraju wysyłki (w Polsce będzie to Główny Inspektorat Ochrony Środowiska), przeznaczenia i tranzytu.

Dokumenty do GIOŚ można dostarczyć podczas wizyty w urzędzie, listownie lub elektronicznie. Sprawę może załatwić również pełnomocnik. Wszystkie potrzebne dokumenty do wypełnienia znajdują się na stronie internetowej biznes.gov.pl w sekcji Zezwolenie na wywóz odpadów za granicę z terytorium Polski. Pochodzą z załącznika IA oraz IB do rozporządzenia nr 1013/2006.

W ramach jednego zgłoszenia przewozu transgranicznego można wykonać jedno lub więcej przemieszczeń we wskazanym okresie - maksymalnie 1 rok. Należy podać w nim liczbę transportów (określoną jednostką transportową, np. wagon, pojazd, kontener morski) oraz datę pierwszego i ostatniego przewozu.

Procedura informowania

Stosuje się ją w przypadku odpadów:

z listy zielonej,
przeznaczonych do badań laboratoryjnych o maksymalnej masie 25 kg,
umieszczonych w załączniku IIIB do rozporządzenia nr 2013/2006,
mieszanin wymienionych w załączniku IIIA oraz IIIB w rozporządzeniu nr 1013/2006.

Firma organizująca przemieszczenie oraz odbiorca odpadów zawierają przed przewozem pisemną umowę przemieszczenia odpadów od miejsca wysyłki do miejsca przeznaczenia, czyli do laboratorium lub instalacji odzysku. Adresem odbiorcy musi być adres instalacji, a nie np. biura firmy. Transportowi odpadów powinien zawsze towarzyszyć dokument z załącznika VII do rozporządzenia nr 1013/2006. Przekazuje się do kolejnym przewoźnikom w przypadku transportu łączonego.

W przypadku przewozu odpadów przeznaczonych do odzysku z listy zielonej lub wymienionych w załączniku IIIa i IIIB, których masa nie przekracza 20 kg, nie trzeba stosować procedur z rozporządzenia nr 1013/2006.

Transgraniczne przemieszczenie odpadów poza teren OECD

W przypadku odpadów przeznaczonych do odzysku obowiązują następujące reguły:

odpady z listy zielonej - zgodnie z rozporządzeniem nr 1418/2007,
brak kraju lub kodu odpadu w rozporządzeniu 1418/2007 - zastosowanie procedury zgłoszenia,
zakaz przewozu odpadów z listy bursztynowej i odpadów niebezpiecznych spoza listy do krajów niewchodzących w skład OECD,
odpady spoza listy inne niż niebezpieczne - zastosowanie procedury zgłoszenia (termin na wydanie zgody przedłuża się jednak z 30 do 60 dni; można ją uzyskać dopiero po wydaniu pozwolenia przez państwo przeznaczenia).

Odpady przeznaczone na unieszkodliwienie nie mogą być eksportowane do państw spoza OECD z wyjątkiem państw EFTA (Szwajcaria, Islandia, Norwegia, Lichtenstein). W przypadku tych czterech krajów obowiązuje procedura zgłoszenia. Termin na wydanie zgody także wydłużony jest do 60 dni.